Ecologisch tuinieren: bescherm natuurlijke vijanden

In een ecologische tuin moet je trachten het gebruik van bestrijdingsmiddelen tot een absoluut minimum te beperken. Plagen ga je te lijf met natuurlijke vijanden. Idealiter bevinden deze natuurlijke vijanden zich al in je tuin. InfoTalia legt je uit hoe je deze nuttige beestjes optimaal beschermt.

Natuurlijke vijanden
Heb je last van plagen in de groente- of siertuin? In plaats van naar insecticiden te grijpen kan je een beroep doen op de natuurlijke vijanden die in je tuin leven. Een tuin is immers een biotoop met tal van diersoorten die elk hun bijdrage leveren tot het natuurlijk evenwicht. In een ecologische tuin komt de bescherming van natuurlijke vijanden dan ook voorop als het aankomt op het indijken of terugdringen van plagen.

De natuurlijke vijanden kan je indelen in predators en parasieten. Denk bij predators aan vogels, egels en spintmijten. Deze jagen op en doden de schadeverwekkers. Parasieten zijn organismen die leven op of in andere organismen en zich voeden ten koste van die andere organismen. Parasieten hebben met andere woorden een schadelijke invloed. Enkele voorbeelden: aaltjes, bacteriën en sluipwespen.
 
Voorbeelden van beschadigers en hun natuurlijke vijanden:

• Aardrupsen versus vogels, spitsmuizen en roofkevers
• Emelten versus egels, mollen en roofkevers
• Engerlingen versus mollen, kraaien, spreeuwen en spitsmuizen
• Bladluizen versus lieveheersbeestjes
• Slakken versus vogels, padden, kikkers, mollen en spitsmuizen
• Gaasvliegen versus vogels
• Wolluizen versus roofkevers en sluipwespen

Voedselbronnen voorzien voor natuurlijke vijanden
Als je de natuurlijke vijanden in je tuin wil beschermen, moet je voldoende voedselbronnen voorzien. Een eerste vereiste is dan de aanleg en ontwikkeling van een biotoop dat veel verscheidenheid biedt. Een haag, bloemenweide of poel krijgen dan een drieledige functie:

• Deze plaatsen fungeren als toevluchtsoorden voor natuurlijke vijanden. 
• Ze bieden overwinteringsplekken voor natuurlijke vijanden.
• Ze dienen als voedselplaatsen voor natuurlijke vijanden.

Voor een gevarieerd biotoop moet je veel verschillende soorten fauna aantrekken. Vogels lok je bijvoorbeeld met bessendragende planten. Insecten gaan dan weer op zoek naar pollen en nectar van bloemen. Met name open en enkelvoudige bloemen van de composieten- en schermbloemigenfamilie zijn zeer geliefd. Vermijd steriele kruisingen want deze leveren amper nectar op. 

Een belangrijk aandachtspunt daarbij is dat je het hele jaar door stuifmeel moet voorzien. Dat is doorgaans geen probleem in de zomer, maar wel vroeg in het jaar en laat in het jaar. Plant daarom ook inheemse heggen met vroege bloeiers en winterwaardplanten voor luizen aan in je tuin. Deze lokken de natuurlijke vijanden al vroeg op het jaar naar je tuin.

Overwinteringsplaatsen voorzien voor natuurlijke vijanden
Een herfst- of winteronderhoud is eigenlijk niet aan te raden voor een ecologische tuin. Organisch tuin- en groenafval laat je best liggen want het zijn de natuurlijke overwinteringsplaatsen van natuurlijke vijanden. Daarnaast kan je zorgen voor kunstmatige schuilplaatsen waar nuttige dieren veilig de winter kunnen doorbrengen.

Voorbeelden van overwinteringsplaatsen:

• Ongemaaid gras voor spitsmuizen
• Stapels snoeihout voor egels
• Nestkastjes of zitstangen voor vogels
• Gaatjes in hout voor bijen

Huisvesting voorzien voor natuurlijke vijanden
Voor sommige dieren in de tuin voorzie je best het hele jaar door huisvestingsmogelijkheden. Vogels kan je plezieren met het ophangen van nestkastjes. Vergeet daarbij wel niet dat elke vogelsoort een ander nestkastje vraagt met aangepaste afmetingen. Bijvoorbeeld: de diameter van een pimpelmeeskast bedraagt 26 millimeter, terwijl die van een koolmees 32 millimeter bedraagt.

Vermijd gewasbeschermingsmiddelen
Ten slotte mijd je best alle insecticiden en pesticiden in je tuin. Naast de geviseerde plaag of ziekte doden ze vaak heel wat onschuldige diertjes in je tuin.