Wat de straling van de zon betreft, kan je een indeling maken tussen drie soorten radiatie. In de eerste plaats is er infraroodstraling die onzichtbaar is en warmte afgeeft, daarnaast is er zichtbaar licht waarmee we de wereld kunnen zien en ten slotte is er onzichtbare, ultraviolette straling die de huid kan beschadigen.

Als je je beschermt tegen de zon, dan is het net die ultraviolette straling die je grotendeels moet tegenhouden. Heel wat uv-straling wordt al door de dampkring en de ozonlaag van de aarde gefilterd, maar dat gebeurt onvoldoende.

Bij uv-straling maken we nog een extra indeling:

• Ultraviolet A-licht – Dat licht met een golflengte tussen 320 en 400 nanometer is weliswaar minder schadelijk dan uv B- en uv C-licht, maar toch moet je uitkijken voor deze straling. Ultraviolet A-licht bereikt namelijk gemakkelijk de aarde waardoor je blootgesteld kan worden aan hoge dosissen uv A-stralen. Op deze manier is ultraviolet A-licht een van de veroorzakers van huidkanker en zonnebrand.

• Ultraviolet B-licht – Dat uv-licht met een golflengte tussen 280 en 320 nanometer bereikt slechts deels de aarde. Het grootste deel van de straling wordt immers tegengehouden door de dampkring. Vooral op wolkenloze dagen dringt meer uv B-licht door tot op de aarde, waardoor ook uv B-licht aan de basis ligt van tal van gevallen van huidkanker en zonnebrand.

• Ultraviolet C-licht –  De golflengte van dat licht bedraagt tussen 240 en 280 nanometer. Het is dan ook meteen de krachtigste uv-straling die we kennen. Toch hoeven we ons hier niet ongerust over te maken, aangezien C-licht toch niet tot de aarde reikt.

Voordelen van uv-straling

Ultraviolette straling is niet per definitie slecht. Zo heeft je lichaam uv-licht nodig voor het aanmaken van vitamine D, zowel vitamine D2 als vitamine D3. Deze staan vooral in voor een goede bot- en spierontwikkeling.

Vooral voor kinderen is vitamine D erg belangrijk om ontwikkelingsstoornissen van de gewrichten tegen te gaan. Ten tijde van de industriële revolutie leidde kinderarbeid en een gebrek aan zonlicht tot de ziekte rachitis, ook wel Engelse ziekte genaamd. Daardoor bleef bij veel kinderen de botgroei uit, wat leidde tot kromme benen.

Daarnaast werkt een afgemeten dosis uv-straling ontstekingsremmend voor de huid. In de medische wetenschap gebruikt men uv-lichttherapie om eczeem en psoriasis te behandelen.

Ten slotte wordt lichttherapie ook ingezet bij de behandeling van winterdepressies.

Nadelen van uv-straling
Je wordt vaak geconfronteerd met de nadelen van uv-straling. Uv-straling wordt vaak in één adem genoemd met huidkanker.

Eiwitten nemen de energie van ultraviolette stralen op in de huid. Die huid bestaat grotendeels uit erfelijk materiaal. Met het absorberen van de ultraviolette energie kan de structuur van het DNA veranderen. Kleine wijzingen kunnen ongedaan gemaakt worden dankzij speciale eiwitten. Grote veranderingen in het erfelijk materiaal wijzen op meer uitgebreide beschadigingen, waardoor de huidcel afsterft.

Bij tijdelijke wijzigingen van de DNA-structuur hoef je je niet zo’n zorgen te maken, anders is het echter als de modificatie permanent is. Dan is het mogelijk dat de huidcel zich begint te delen, wat een teken is dat huidkanker zich gevormd heeft. Mogelijke tekens van huidkanker zijn onder meer: melanoom, carcinoom en keratosen.

Daarnaast is algemeen bekend dat uv-straling bijdraagt tot huidveroudering omdat het de elastinevezels afbreekt. De huid verliest haar soepel- en veerkrachtigheid wanneer de aanmaak van elastine kleiner is dan de aanmaak ervan. Dat gebeurt onder invloed van je toenemende leeftijd en heeft rimpels als gevolg.

Een laatste nadelige bijwerking van uv-straling zijn vlekkerige pigmentafwijkingen op de huid. De aandoening melasma toont bijvoorbeeld zwarte vlekken op de huid, met name op de benen en in het gelaat.

Variërende kracht van uv

De ultraviolette straling van de zon verschilt in kracht, afhankelijk van enkele factoren:

• Seizoen – De zomerzon levert een grotere hoeveelheid zonlicht dan de winterzon vanwege de baan die de aarde rond de zon vormt.
• Ogenblik van de dag – De zon levert het meeste uv-straling op het ogenblik dat de zon het hoogst aan de hemel staat. In het midden van de dag staat de zon op dat punt en dan is de afstand doorheen de dampkring kleiner en kan er minder filtering plaatsvinden.
• Locatie – Afhankelijk van je positie tegenover de evenaar levert de zon meer of minder uv-straling. De grootste hoeveelheid uv-straling levert de zon aan de evenaar.
• Hoogte – Hoe hoger je je bevindt, hoe meer last je hebt van uv-straling vanwege de verminderde filtering van ultraviolet licht.
• Weerkaatsingsniveau – De ondergrond en omgeving bepalen hoe sterk ultraviolet licht weerkaatst wordt. Bij sneeuw, water of zand is er een hoge weerkaatsingsgraad waardoor je sterker blootgesteld wordt aan uv-licht.
• Weersomstandigheden – Het weer bepaalt ten slotte of het ultraviolette licht nog meer gefilterd wordt. Zware bevolking houdt bijvoorbeeld heel wat uv-stralen tegen.