Lisdodde als oeverplant

Lisdodde kan je gemakkelijk herkennen aan de typische rietsigaren: verdikkingen op de uiteinden van de stengels. Samen met riet vormt lisdodde een natuurlijk oeververdediging bij meren en plassen. Wil je hem in je vijver aanplanten, dan kies je best dwerglisdodde.

Zuiverende oeverplant  
Lisdodde is een oeverplant met kruipende wortelstokken en lange bladeren. De plant biedt heel wat voordelen:

• Lisdodde zuivert het water.
• Hij vervoert zuurstof naar de wortels. In het aeroob of zuurstofrijk water rond de wortels, nemen heel wat bacteriën een vaste plaats in. Ze breken fosfaten, nitraten en nitrieten af in het water.
• Veel slootdieren zoeken een veilige schuilplaats tussen de wortels van lisdodde.
• Heel wat insecten en spinnen overwinteren in de holle stengels van lisdodde.

Bloei van lisdodde

De verschillende soorten lisdodde bloeien van mei tot september. Aan de kolf verschijnen dan zowel mannelijke als vrouwelijke bloempjes. De mannelijke aar zit bovenaan en de vrouwelijke aar onderaan, al dan niet met een spatie, afhankelijk van de variant.

 

Je kan deze bloeiwijze op aren vergelijken met die van maïs: je ziet een vlezige hoofdas met daarrond zittende, ongesteelde bloemen.

 

In het begin zijn de bloemen van de lisdodde lichtbruin van kleur. Vervolgens komen er bruine, chocoladekleurige zaadhoofden aan: de rietsigaren.

 

Soorten lisdodde
Lisdodde bestaat in een vijftiental soorten zonder erg grote verschillen. Wij werpen een blik op de meest voorkomende soorten:

• Grote lisdodde (Typha latifolia)
  Deze lisdodde groeit van nature langs oevers in ondiep water. Je herkent hem aan de bruine rietsigaren waarop de mannelijke en vrouwelijke bloemen zich gescheiden bevinden zonder tussenruimte. Verder heeft deze variant brede bladeren: tot zo’n vier centimeter. Qua hoogte bereikt de plant gemakkelijk 2,5 meter.

• Kleine lisdodde (Typha angustifolia)
  Deze kleine variant leeft bij voorkeur in dieper water. Andere verschillen ten opzichte van grote lisdodde, zijn de slanke bladeren die slechts half zo breed zijn, en de ietwat groenachtige rietsigaren. Tussen de mannelijke en vrouwelijke bloempjes op de kolf zit er een spatie van een twee- à vijftal centimeter. Klein kan je hem niet echt noemen, want uiteindelijk groeit hij nog altijd uit tot 2 meter.
  
• Dwerglisdodde (Typha minima)
  Wel heel wat kleiner is de dwerglisdodde met een maximum hoogte van een halve meter. De grasachtige bladeren zijn heel erg smal en de sigaren zijn kleiner en ronder dan die van de bovenstaande soorten.

Opgelet: woekerende plant

Lisdodden zijn agressieve groeiers, althans de grote en de kleine lisdodde. Ze zaaien zich sterk uit en woekeren. Met hun wortels groeien ze al snel door vijverfolie heen, met alle gevolgen vandien.

 

Daarom is het aangeraden om enkel de dwerglisdodde in een tuinvijver met folie aan te planten. Zelfs in kleine vijvers zal deze de folie niet beschadigen. Kleine lisdodde kan je eventueel ook in middelgrote of grote vijvers met een kunstmatige bodem planten, maar dan heb je wel speciale bakken nodig. Plant grote lisdodde enkel aan in vijvers met een natuurlijke bodem die voldoende diep en groot is. Zo niet, dan kunnen ze zonder al te veel moeite het hele wateroppervlak innemen, waardoor er amper nog water zichtbaar is.

 

Lisdodde aanplanten
Lisdodde plant je als oeverplant vanzelfsprekend in een nat milieu, dat zuur of lichtzuur is. De plant doet het goed in zon of halfschaduw. Maak je geen zorgen over de koude wintermaanden, want de soorten die we hierboven besproken hebben, zijn winterhard.

 

Zowel grote lisdodde als dwerglisdodde moet je aanplanten op een diepte van 5 à 30 centimeter. Kleine lisdodde mag dieper aangeplant worden, tot op 50 centimeter onder het wateroppervlak.

 

Vermeerdering van lisdodde
Lisdodde plant zich in de vrije natuur voort via wortelstokken of via pollen. Zelf kan je lisdodde vermeerderen uit zaad of via deling:

• Scheuren - Scheur de planten in april of mei en poot de delen op in een grondmengsel dat bestaat uit gelijke delen zand, klein en laagveen.

• Zaaien -  Je kan zelf de zaden van lisdodde oogsten en deze uitzaaien. Die ontwikkelen zich uit de bloemen aan de sigaren. De zaadpluizen worden normaal gezien meegevoerd door de wind. In gunstige omstandigheden zal het zaad goed kiemen. Kies een ondiepe oeverrand uit rijk aan slik voor een goede voedingsbodem. 

Wil je ook binnenshuis genieten van lisdodde? Eens de eerste nachtvorst optreedt, kan je de rietsigaren afknippen en drogen. Je kan ze dan verwerken in een droogboeket of in een bloemstuk.