Buxus, een altijdgroene heester

Veel mensen verzorgen buxus als een mediterrane struik. Deze altijdgroene heester is nochtans een wereldburger die je ook ver buiten Europa aantreft. Geen enkele plant scoort beter qua veelzijdigheid, al moet je er wel wat geduld voor hebben want erg snel groeit buxus niet.

Buxus, wereldwijde verspreiding
Buxus, ook wel palmboompje of buksboom genoemd, deelt men in bij de plantenfamilie van de Buxaceae. Van nature tref je buxus in 4 continenten aan: Europa, Azië en Noord- en Zuid-Amerika. Rekening houdende met hun habitat zijn er verschillende soorten buxus: tropische, gematigde, winterharde... 

Palmboompjes vind je van nature vaak op kalkrotsen, op afgesleten gesteentegronden en op rotsformaties die een hoge pH-waarde hebben. Als lithofyt neemt de plant genoegen met een drogere ondergrond. Toch doet buxus het ook goed in een nattere omgeving. In gemengde bossen vind je regelmatig buxusstruiken terug onder de bomen. Zelfs op beschutte plekken in valleien, hellingen of droge graslanden duikt buxus spontaan op.

Buxus, altijdgroene struik met geelgroene bloemen
Typisch voor het plantengeslacht zijn de wintergroene bomen of struiken. De taaie tegenoverstaande bladeren van de plant zijn enkelvoudig, hebben korte bladstelen en gave randen. Je splitst de bladeren gemakkelijk in 2 lagen.

Tijdens de bloeiperiode toont buxus zijn geurende, geelgroene bloemen. Opvallend aan deze eenslachtige bloemen zijn de oksel- of eindstandige trosjes die groepjes vormen. Daarnaast kent deze bloeiwijze 1 enkele centrale vrouwelijke bloem omringd door verschillende mannelijke exemplaren. Vrouwelijke bloemen herken je aan de 4 tot 7 kelkblaadjes in combinatie met 3 stijlen. De mannelijke bloemen daarentegen dragen slechts 4 kelkblaadjes, meer bepaald in 2 paren, en 4 meeldraden.

Buxus, veelzijdig in gebruik en qua vorm
Of je al dan niet kiest voor buxus, is niet de vraag, wel op welke manier je buxus gebruikt in jouw tuin. De mogelijkheden zijn immers legio.

• Als lage haag – De meest voorkomende beplantingswijze van buxus waarbij de struik een lage, geometrische haag vormt rond perken en percelen van de sier- of groentetuin
• Als hoge haag – Als je je tuin in verschillende kamers wil indelen is een hoge haag van buxusplanten een aanrader. Je moet er wel geduld voor hebben. Kies daarom bij voorkeur snel groeiende buxusvariëteiten.
• Als broderie – Ingewikkelde buxuspatronen in de vorm van geometrisch geplante en gesnoeide laaggroeiende palmboompjes op een ondergrond van gekleurde aarde, steentjes, schelpen of gazon
• Als knot garden – Buxushaagjes die in en over elkaar geknoopte patronen vormen als symbool voor de oneindige liefde. Verschillende soorten buxus versterken het visuele effect.
• In blokken – Dicht bij elkaar geplaatste buxusplanten die strak gesnoeid worden zodat je groene vakken of blokken bekomt.
• Als wolken – In plaats van rechte en strakke lijnen kiest men hierbij voor ‘blokken’ met golvende, zachtere en natuurlijkere lijnen.
• Als snoeivorm – Bollen, kegels, piramides, spiralen, diervormen... het is allemaal mogelijk met buxus.
• Als natuurlijke struik of boompje – Waarom niet genieten van de natuurlijke charme van buxus en de plant gewoon zijn gang laten gaan?

Buxus aanplanten
Als je buxus in een plantencentrum koopt, dan zijn het meestal boordpalmen: tweejarige bewortelde plantjes die uit stekken of zaad voortgebracht zijn. De boordpalmen zijn dan 15 tot 25 centimeter hoog. Je kan ook grotere buxusstruiken kopen; dat zijn dan boordpalmen die opnieuw uitgeplant werden voor ettelijke jaren. Elke cyclus bedraagt 2 tot 3 jaar: na enkele jaren groei worden de palmboompjes gerooid. Dan worden ze opnieuw verplant of verkocht.

Buxus geregeld verplanten gaat gepaard met enkele voordelen. Zo kan men de bodem opnieuw verbeteren met compost of mest. Het verplanten levert bovendien betere wortelstelsels op waardoor de plantjes bij het aanplanten beter zullen aanslaan. Ten slotte kan men de plantafstand beter aanpassen aan de gewenste vorm.

Als je buxus aanplant in je sier- of groentetuin moet je er rekening mee houden dat de struikjes tijdens het 1ste groeiseizoen minder goed groeien. Verplanten betekent immers sowieso wortelschade waarvan de plant eerst moet recupereren. 

Buxus bemesten
Palmboompjes vragen een goede bemesting. Vooral buxusplanten in hagen of snoeivormen hebben een aangepaste bemesting nodig aangezien de groei sterk gestimuleerd wordt vanwege het veelvuldig en intensief snoeien. Buksbomen die niet (goed) bemest worden, krijgen gele bladeren, groeien slecht en zijn vatbaarder voor ziektes en plagen.

Naast het verbeteren van de ondergrond bij het aanplanten moet je je buxusstruiken jaarlijks bemesten. Palmboompjes houden van een evenwichtige bemesting met extra magnesium. Dit laatste is essentieel voor de aanmaak van bladgroen of chlorofyl met het oog op de fotosynthese. Buxus met een aanvullende dosis magnesium, hebben mooie, groene bladeren en zijn gezondere struiken.