Sint-Martinuskerk in Aalst (Scheldeland: Denderstreek en Rupel)

De exacte stichtingsperiode van de eerste parochiekerk te Aalst is niet bekend. De oudste schriftuur vermeldt een kerk in Aalst in 1183. Dit betrof echter niet de huidige Sint-Martinuskerk. Deze is immers opvolger van een vorige -bescheiden en te klein geworden- Sint-Maartenskerk in romaanse of gotische stijl. De actuele Sint-Martinuskerk moest bij de aanvang van de bouw in 1480 of 1481, de kathedraal van het Land van Aelst worden. Aanvankelijk verliep de bouw gunstig, maar in 1485 brak de pest uit, met vanzelfsprekend een negatieve invloed op de bouwactiviteiten als gevolg. De naam van de bouwmeester naar wiens plannen de eerste werken uitgevoerd werden, is niet meer met zekerheid te achterhalen. Wel staat vast dat de eerst vermelde bouwmeester Jan van der Wouwe was. In zijn voetspoor trad Herman I de Waghemakere (de Oudere), die er werkte tussen 1489 en circa 1500. Deze befaamde architect werkte onder meer ook aan de historische Sint-Jacobskerk te Antwerpen. De volgende bouwmeester, vanaf 1527, was Laurens II Keldermans.

In de 16-de eeuw, omstreeks 1570, werden de werken onderbroken ingevolge de godsdiensttroebelen. Na deze ellende werd vooreerst de aangebrachte schade hersteld (anno 1595), en nadien werden de in aanbouw zijnde delen verder afgewerkt naarmate de geldelijke middelen beschikbaar waren.

De werken -begonnen in 1480- zouden 180 jaar duren, maar wegens geldnood groeide de kerk nooit tot de verhoopte dimensies. Anno 1655 tekende Tobias Oosterlinck plannen voor een gotische toren aan de kant van de Grote Markt. Deze zou hoger reiken dan eender welke kathedraaltoren in België, maar die plannen werden nooit gerealiseerd.

De twee wereldoorlogen hadden weinig gevolgen voor de Sint-Martinuskerk, maar de brand van 29 maart 1947 des te meer. Op die datum kwam er 's nachts, om 4u12, rook uit het dak. Dit was het begin van een grote verwoesting die belangrijke herstellingswerken noodzakelijk maakte.

In het verleden bevatte de kerk heel wat meesterwerken, maar zowel tijdens de Spaanse, Franse als Hollandse overheersing werden deze geroofd. Niettemin hebben de Aalstenaars het werk 'De Heilige Rochus en de Pestlijders' van Peter Paul Rubens kunnen behouden. Ook bij de brand hebben enkele Aalstenaars meteen dit werk uit het brandende gebouw gered.

De gekende Aalsterse priester Adolf Daens (°18 december 1839, †14 juni 1907) deed in deze kerk zijn Eerste Communie en droeg er na zijn wijding zijn eerste mis op. Op het einde van zijn leven deed hij er dagelijks de kruisweg en na zijn overlijden werd hier zijn rouwdienst gelezen, evenwel zonder gezangen.