Archeologische site Ename in Oudenaarde (Vlaamse Ardennen)

De Archeologische site in de Oost-Vlaamse deelgemeente Ename is een van de vier pijlers van het Provinciaal Archeologisch Museum.

De site is 8 ha groot en is gesitueerd in de Scheldemeersen. Hier zijn de grondvesten bewaard van de Ottoonse burcht, de handelsnederzetting en de Sint-Salvatorabdij.

De burcht werd rond 974 opgetrokken op het uiteinde van een landtong, in een meanderbocht van de Schelde. Geschreven bronnen melden dat Godfried van Verdun, ook Godfried de Gevangene genoemd, lid van de familie Ardennen-Verdun en zijn vrouw Mathilde van Saksen, weduwe van de Vlaamse graaf Boudewijn III, de bouwheren waren. Binnen het burchtareaal bevond zich een Onze-Lieve-Vrouwkapel, waaraan een kapittel van kanunniken verbonden was en dat de burcht zelf als "buitengewoon sterk" omschreven stond.

Deze versterking vormde met die van de mark Antwerpen en Valenciennes in het grensverdedigingssysteem van markgraafschappen dat de Duitse keizer in de Scheldevallei had uitgebouwd. Aan het hoofd stond een markgraaf die de bewaking van de rijksgrens moest verzekeren, in eerste instantie tegen het opdringerige graafschap Vlaanderen dat zich aan de overzijde van de stroom bevond.

De familie Ardennen-Verdun was bekend om zijn trouw aan de keizer en bouwde Ename uit tot een bijzondere plaats, de voornaamste zetel van Lotharingen zoals een historische bron getuigt. Het complex omvatte inderdaad meer dan een burcht. Er was ook nog een portus aan verbonden, een nederzetting die o.a. door de extra stimulans die handelsactiviteiten ter plaatse kregen, een prestedelijke allure aannam. Twee kerken, respectievelijk de Sint-Salvatorkerk en Sint-Laurentiuskerk, markeerden de sterke groei van dit havenstadje. Ename stond mee in voor de stabiliteit binnen het Lotharingse deel van het keizerrijk.

Lang duurde die internationale uitstraling van Ename niet. Reeds in 1047 nam graaf Boudewijn IV van Vlaanderen de burcht en het havenstadje in bezit.