Wilhelminatoren in Valkenburg (Limburg)

De bouw van de toren kwam tot stand op initiatief van het Kurcomité Falcobergia, een in 1895 opgerichte concurrerende vereniging voor de tien jaar eerder opgerichte Valkenburgse Vereniging voor Vreemdelingenverkeer Het Geuldal. Beide verenigingen beoogden het opkomend toerisme in Valkenburg te bevorderen, maar daarbij speelden ook privébelangen een rol. In 1898 had Het Geuldal al een houten uitzichttoren laten bouwen in het Rotspark op de Cauberg. Deze werd in 1910 weer afgebroken. De Wilhelminatoren verrees in 1906 op de tegenoverliggende Heunsberg, destijds op het grondgebied van de gemeente Oud-Valkenburg. Het deels neogotische bouwwerk van Limburgse mergel werd in opdracht van het Kurcomité Falcobergia ontworpen door de lokale architect Christiaan Alfons Prevoo.

In 1922 werd de Wilhelminatoren voor een bedrag van 18.000 gulden eigendom van de familie Schetters-Bours, die er drie generaties lang een café-restaurant zou uitbaten. Er werd waterleiding, elektrisch licht en telefoon aangelegd en bovenop de toren werd een houten dak geplaatst, zodat men ook bij slecht weer de toren kon beklimmen, maar dit dak woei diverse malen van de toren af. In 1930 werd op initiatief van pastoor Ad Welters een acht meter hoog lichtkruis van beton met neonbuizen bovenop de toren geplaatst.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest het kruis op last van de bezetters gedoofd blijven. In september 1944 raakte het bouwwerk door een granaatinslag beschadigd. In 1947 werd de toren gerestaureerd, maar een jaar later, in de zomer van 1948, sloeg tijdens een noodweer de bliksem in het kruis. Pas in 1950 kon de neonverlichting worden hersteld, maar deze bleef voor problemen zorgen. Vanaf 1954 was de Wilhelminatoren per kabelbaan te bereiken vanaf de Neerhem in het centrum van Valkenburg.

In 1968 werd het betonnen kruis, dat al sinds 1960 gedoofd was, verwijderd. Op initiatief van onder anderen de tegenwoordige burgemeester Martin Eurlings werd in 1969 een actie gestart om een nieuw kruis te bekostigen. Het nieuwe, aluminium kruis werd op 11 februari 1972 geplaatst. In 1989 vond opnieuw een grote restauratie van het hele gebouw plaats. Vanaf 1997 is de exploitatie van het café-restaurant, de kabelbaan, de later daaraan toegevoegde rodelbaan, en de Wilhelminagroeve, die verhuurd wordt voor paintball en lasergames, in één hand.