Zijn bètablokkers, antidepressiva en benzodiazepines wondermiddelen die zorgen voor een snelle remedie, of hou je je stresspillen beter achter slot en grendel in de medicijnenkast? Wij zochten het voor je uit.

Serieuze stress
Er is stress en er is stress. De alledaagse vorm van stress op het werk, op school of thuis hoort bij het leven en heeft zelfs een positieve uitwerking; dankzij deze stress kunnen we bijvoorbeeld beter presteren. Maar in geval van ernstige stress, bijvoorbeeld als gevolg van een ontslag of een relatiebreuk, komt het voor dat artsen medicijnen voorschrijven om de ergste stresssymptomen op te vangen.

Drie groepen geneesmiddelen
Er bestaan verschillende groepen medicijnen voor stress, waarvan de belangrijkste zijn:

• bètablokkers
  Wanneer ons lichaam onder stress staat, produceert het adrenaline om het hart te stimuleren en ons lichaam voor te bereiden op actie: vechten of vluchten. Bètablokkers blokkeren letterlijk de werking van adrenaline op bepaalde beta-receptoren van de hartspiercellen waardoor onze hartslag en bloeddruk daalt. Ons hart zal dus minder hard moeten werken om het bloed door het lichaam te pompen.

Tenzij je er overgevoelig voor bent (bijvoorbeeld als je last hebt van astma of winterhanden), kunnen bètablokkers voor een langere periode genomen worden zonder bijwerkingen, maar plotseling stoppen kan gevaarlijk zijn.

• antidepressiva
  De nieuwe generatie antidepressiva zijn, in tegenstelling tot hun voorgangers, veel veiliger bij overdosering en hebben beperktere bijwerkingen. Deze 'selective serotonin reuptake inhibitors' (SSRI's) zoals prozac en zoloft, stimuleren de productie van serotonine in je hersenen waardoor je stemming positief beïnvloed wordt. Je moet er wel rekening mee houden dat je soms een half jaar tot een jaar moet slikken voor de pillen een maximaal effect hebben.

Antidepressiva zijn niet verslavend en kunnen dus voor een langere periode gebruikt worden.

• benzodiazepines
  In tegenstelling tot de vorige twee groepen geneesmiddelen is het gebruik van benzodiazepines zoals valium wel verslavend, zowel geestelijk als lichamelijk. Als je deze geneesmiddelen langer dan twee weken gebruikt, wordt het met de dag moeilijker te stoppen. Benzodiazepines zijn slaap- en kalmeringsmiddelen die de productie van serotonine afremmen waardoor je arousal daalt. Ze helpen direct bij extreme vormen van stress maar mogen hooguit één à twee weken gebruikt worden.

Korte versus lange termijn
Er is een groot verschil tussen het chronisch gebruik van medicatie en het slikken van pillen voor een korte periode, vooral als het gaat om kalmeermiddelen. Zo zijn de bijwerkingen op korte termijn minimaal, terwijl je op lange termijn wel last krijgt van bijwerkingen en er ook nog eens gewenning optreedt zodat het effect na een aantal weken al sterk verminderd is. De nieuwste generatie kalmeringsmiddelen veroorzaakt geen fysieke gewenning maar wel nog een psychische gewenning.

De nadelen van stressmedicatie
Het nadeel van alle stressmedicatie is dat ze wel de gevolgen maar niet de oorzaken van stress aanpakken. Bij chronisch gebruik pak je stress in wezen niet aan, bijvoorbeeld door stressbestendigheid op te bouwen via je eigen krachten en mogelijkheden. Daarnaast is er ook het risico op gewenning of zelfs verslaving, vooral bij gebruik van benzodiazepines.

Bovendien kennen alle stressmedicijnen algemene gezondheidsrisico's en bijwerkingen. Wie bijvoorbeeld betablokkers slikt, kan last krijgen van vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, koude handen en voeten, benauwdheid, astma-aanvallen en een daling van de bloedsuikerspiegel. Behalve van angstgevoelens kan je bij gebruik van antidepressiva, vooral in het begin, ook last krijgen van misselijkheid, duizeligheid, diarree of obstipatie, en op langere termijn van gewichtstoename en een afnemend libido. De bijwerkingen van benzodiazepines zijn dan weer beperkt en vooral een rechtstreeks gevolg van hun werking.

Enkele richtlijnen

• Grijp enkel naar stressmedicatie bij  ernstige vormen van stress, niet bij alledaagse stress
• Zie stressmedicatie niet als dé oplossing voor stress, maar eerder als een eventuele aanvulling. Combineer stressmedicatie bijvoorbeeld met relaxatie- en ademhalingsoefeningen
• Waag je nooit aan zelfmedicatie maar raadpleeg altijd een arts; ook als je je medicijngebruik wilt afbouwen
• Doorgrond het probleem achter je stressklachten

Hoe zen ga jij door het leven? Doe de test!